Undanfarna þrjá áratugi, sem, kaldhæðnislega, samhliða útbreiðslu háhraðanetsins, hafa milljónir eintaka verið brotin í deilum um úkraínsku. Sumir krefjast þess að að minnsta kosti allur íbúinn í Úkraínu tali hið forna tungumál sem var ofsótt mjög í rússneska heimsveldinu og Sovétríkjunum. Aðrir telja að úkraínska sé annaðhvort tungumál sem er fundið upp með gervi eða alls ekki til staðar og að þjóðernissinnar séu að reyna að láta frá sér mállýsku rússnesku tungumálsins sem tungumál. Einhver talar um almennt viðurkennda laglínu Úkraínu og einhver vísar þessum rökum á bug með dæmum úr orðaforða úkraínskra sjónvarpsþátttakenda („avtivka“, „chmaroocos“, „parasolka“).
Sannleikurinn er varla einhvers staðar þar á milli. Heimspekilegar umræður eru löngu orðnar pólitískar og í þeim getur enginn fundið hinn augljósa sannleika. Það er bara augljóst að það er tungumál (aukaatriði, ef þú vilt) talað af nokkrum milljónum manna. Málfræðin er vel þróuð, það eru orðabækur, kennsluáætlanir í skólum og tungumálaviðmið eru reglulega uppfærð. Á hinn bóginn getur tilvist og þróun eins tungumáls, og jafnvel frekar léleg frá vísindalegu eða tæknilegu sjónarmiði, á engan hátt verið ástæða til að kúga önnur tungumál og ræðumenn þeirra. Tilraunir til slíkrar kúgunar valda gagnkvæmum, og heldur ekki alltaf fullnægjandi viðbrögðum.
1. Samkvæmt útgáfunni sem samþykkt var í úkraínska vísindasamfélaginu átti úkraínska tungumálið upptök sín á milli 10. og 5. árþúsund f.Kr. Hann er bein afkomandi Sanskrít.
2. Nafnið „Úkraínumaður“ varð aðeins algengt eftir byltingarnar 1917. Já, þetta tungumál suður- og suðvesturhluta rússneska heimsveldisins, jafnvel aðgreint það frá rússnesku, var kallað „Ruska“, „Prosta Mova“, „Litla rússneska“, „Litla rússneska“ eða „Suður-rússneska“.
3. Samkvæmt alþjóðlegu alfræðiorðabókinni Encarta er úkraínska móðurmál 47 milljóna manna. Varfærnari áætlanir kalla töluna 35-40 milljónir. Um það bil jafnmargir tala pólsku og fjöldi tungumála talað á Indlandi og Pakistan.
4. Tekjuhæsta kvikmyndin á úkraínsku máli í öll sjálfstæðisárin þénaði 1,92 milljónir dala í miðasölunni. Gamanmyndin „Brúðkaupið er sagt“ („Brúðkaup brúðkaupsins“) er áfram meistari í miðasölunni og með 400.000 dali fjárhagsáætlun.
5. Það er ekkert hart skilti á úkraínsku, en það er mjúkt tákn. Hins vegar er fjarvera trausts skiltis líklegra framsækið tákn. Á rússnesku flækir það til dæmis aðeins stafsetningu. Eftir stafsetningarbreytinguna árið 1918 í Sovétríkjunum í Rússlandi voru stafirnir „ъ“ fjarlægðir með valdi frá prenthúsunum svo að þeir myndu ekki prenta tímarit og bækur „á gamla mátann“ (og engin slík bréf voru á ritvélum). Þar til snemma á þriðja áratug síðustu aldar, í stað harðrar marks, var postuli jafnvel settur í bækur og tungumálið þjáðist ekki.
6. Það er erfitt að segja til um hvers vegna hinn látni Alexander Balabanov valdi Chicago sem ævintýrastað hetjunnar Viktors Sukhorukovs í kvikmyndinni „Brother 2“ en úkraínski undirtextinn í amerískum ævintýrum Viktors Bagrov er alveg réttlætanlegur. Chicago og nágrenni, sameinuð í Cook-sýslu, er ekki aðeins heimili stærstu úkraínsku útbreiðslu Bandaríkjanna. Í þessu hverfi, ef þú ert með úkraínskumælandi starfsmann, geturðu átt samskipti við bæjaryfirvöld á úkraínsku.
7. Lagið á úkraínsku fór í fyrsta skipti og hingað til í síðasta skipti í toppsigur á úkraínska hluta YouTube myndbandshýsingarinnar síðustu vikuna í júní 2018. Í viku var fyrsta línan í einkunninni skipuð „Crying“ hópsins (á úkraínsku er tónlistarhópurinn kallaður „hert“) „Kazka“. Lagið entist aðeins í viku á toppnum.
8. Setningin úr kvikmyndinni „Brother 2“ lýsir áhugaverðum hljóðfræðilegum eiginleika úkraínsku málsins. Þegar Viktor Bagrov fer í gegnum landamæraeftirlit í Bandaríkjunum („Tilgangur heimsóknar þinnar? - Ah, kvikmyndahátíð í New York!“), Jafnvel klaufalegur úkraínskur landamæravörður áminnir vandlega: „Þú ert með epli, saló e?“ - Á úkraínsku tungumálinu „o“ í óþrengdri stöðu minnkar aldrei og hljómar það sama og undir streitu.
9. Fyrsta bókmenntaverkið, sem gefið var út á úkraínsku, var ljóðið "Aeneid" eftir Ivan Kotlyarevsky, sem kom út árið 1798. Hér eru línurnar úr ljóðinu:
10. Bölvaðir þrír bólgnuðu, og sjórinn raulaði hátt; Þeir helltu sér í tár tróverja, Eneya sér um líf sitt; Hér hurfu allir prestarnir rozchuhralo, Bagatsko vіyska; Svo fengum við öll hundrað! Yeney hrópar: "Ég er Neptune Pivkopi smáaurar í sólarhöndinni, Abi á sjónum stormurinn hefur látið lífið." Eins og þú sérð, af 44 orðum, hefur aðeins „chavnik“ („bátur“) enga rússneska rót.
11. Rithöfundurinn Ivan Kotlyarevsky er talinn bæði stofnandi úkraínsku bókmenntamálsins og sá sem vanvirtir það. Skilgreiningar eiga við eins og pólitískt samhengi krefst. Annaðhvort skrifaði I.P. Kotlyarevsky á úkraínsku í lok 19. aldar, þegar A.S. Pushkin var ekki enn fæddur, eða Kotlyarevsky sýndi að úkraínska tungumálið er „smikhovyna“ (Taras Shevchenko) og „dæmi um taverssamtal“ (Panteleimon Kulish ). Kotlyarevsky sjálfur taldi tungumál verka sinna vera „litla rússneska mállýsku“.
12. Ef á rússnesku eru tvöföldu stafirnir eingöngu stafsetningarsamsetning, þá þýða þeir á úkraínsku nákvæmlega tvö hljóð (sjaldnar eitt, en mjög langt). Það er að úkraínska orðið „hár“ er ekki aðeins skrifað með tveimur bókstöfum „s“, heldur einnig borið fram „hár-sya“. Og öfugt, fjöldi orða skrifað á tungumálinu með tvöföldum stöfum á úkraínsku er skrifaður með einum - „class“, „trasa“, „group“, „address“, o.s.frv. Við the vegur, síðasta orðið, eins og á rússnesku, hefur tvenna merkingu: „staðsetningu eða búsetu“ eða „fallega hannaða kveðju eða áfrýjun.“ En á úkraínsku er fyrsta afbrigðið „heimilisfang“ og annað er „heimilisfang“.
13. Ef þú ímyndar þér með íhugun texta með rúmmálinu 1.000 stöfum, þar sem allir stafir úkraínska stafrófsins verða notaðir í samræmi við tíðni, þá mun þessi texti innihalda 94 stafi „o“, 72 stafi „a“, 65 stafir „n“, 61 stafur „og “(Áberandi [s]), 57 stafir„ i “, 55 stafir„ t “, 6 stafir„ ϵ “og„ ts “hvor og einn hvor„ f “og„ u “.
14. Nafnorðin „Kaffi“, „kino“ og „geymsla“ á úkraínsku máli breytast ekki í tölum og tilvikum en „kápu“ breytist.
15. Með hliðsjón af mikilli stjórnmálavæðingu málsins er fjöldi og tími þess að lánuð orð birtast á úkraínsku máli ástæða fyrir heitar umræður. Til dæmis er almennt viðurkennt að um það bil 40% af úkraínskum orðum séu fengin að láni frá þýsku, þó að yfirráðasvæði samtímans og öll Úkraína hafi aldrei landamæri að Þýskalandi í neinni af sínum myndum, í mesta lagi - við Austurríkis-Ungverska heimsveldið og jafnvel þá við innlend útjaðri þess ... Út frá þessu draga stuðningsmenn ritgerðarinnar um forneskju Úkraínumanna sem þjóðar þá ályktun að orðin hafi verið fengin að láni jafnvel fyrir okkar tíma og útlit þeirra talar um vald og stærð hins forna úkraínska ríkis. Stuðningsmenn hinnar „keisaralegu“ nálgun sögunnar skýra slíkan fjölda lántöku með því að úkraínska tungumálið var fundið upp í þýska herráðinu til að kljúfa rússneska heimsveldið.
16. Tungumál eru til á öllum tungumálum sem töluð eru á stórum svæðum. Úkraínsku mállýskurnar eru þó mjög mismunandi bæði í framburði og orðaforða. Þess vegna er erfitt fyrir íbúa í mið- og austurhluta landsins að skilja forsvarsmenn vesturhéruðanna.
17. „Misto“ - á úkraínsku „borg“, „nedilia“ - „sunnudagur“ og „vrodliva“ - „falleg“. „Mito“ (borið fram [myto]) er ekki „hreint, þvegið“, heldur „skylda“.
18. Árið 2016 komu út 149.000 eintök af bókum á Úkraínu í Úkraínu. Árið 1974 var samsvarandi tala 1,05 milljónir eintaka - fækkun meira en 7 sinnum.
19. Flestar leitarfyrirspurnir frá yfirráðasvæði Úkraínu eru rússneskumælandi fyrirspurnir. Fjöldi umsókna á úkraínsku, samkvæmt ýmsum heimildum, er innan 15-30%.
20. Í úkraínsku er orðið „jarðarför“ í eintölu - „jarðarför“, en það er ekkert orð „hurð“ í eintölu, það er aðeins „hurð“.
